ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը երկրում արտակարգ դրություն է հայտարարել՝ ազգային անվտանգությանը առևտրային դեֆիցիտի սպառնալիքի պատճառով։ Պետության ղեկավարի խոսքով՝ «վտանգի աղբյուրը երկրի սահմաններից դուրս է»։
«ԱՄՆ-ի առևտրային դեֆիցիտը անսովոր և արտասովոր վտանգ է ներկայացնում ԱՄՆ-ի ազգային անվտանգության և տնտեսության համար: Այս սպառնալիքի աղբյուրը, ամբողջությամբ կամ մեծ մասամբ, Միացյալ Նահանգներից դուրս է՝ հիմնական առևտրային գործընկերների ներքին տնտեսական քաղաքականության և համաշխարհային առևտրային համակարգի կառուցվածքային անհավասարակշռության մեջ:
Այս սպառնալիքի հետ կապված ես սույնով հայտարարում եմ ազգային արտակարգ դրություն»,- ասել է նա։
Թրամփը նաև նշել է, որ ԱՄՆ-ի և աշխարհի երկրների միջև երկկողմ առևտրային հարաբերություններում առկա է «փոխադարձության բացակայություն»: Նա անհամեմատելի է անվանել «սակագնային դրույքաչափերը և ոչ սակագնային խոչընդոտները, ինչպես նաև ԱՄՆ առևտրային գործընկերների տնտեսական քաղաքականությունը», որոնք, ըստ ԱՄՆ նախագահի, «ճնշում են ներքին աշխատավարձն ու սպառումը»։
CNN-ը նշում է, որ արտակարգ դրության հայտարարումը Թրամփին ավելի մեծ լիազորություններ է տալիս մաքսատուրքերի նկատմամբ:
Ովքեր են «ընկնում» նոր մաքսատուրքերի բեռի տակ
Ապրիլի 2-ին ԱՄՆ նախագահը հայտարարեց տասնյակ երկրների համար 10-ից 50% «հայելային» մաքսատուրքերի մասին՝ այն անվանելով «տնտեսական անկախության հռչակում»։ Միջոցառումները ուժի մեջ կմտնեն ապրիլի 9-ից։ Մինչ այդ՝ 10%-ի չափով հիմնական մաքսատուրքն ուժի մեջ կմտնի այլ երկրների նկատմամբ։
Թրամփի ներկայացրած աղյուսակի համաձայն՝ մաքսատուրքերը ազդում են Չինաստանի (34%), Եվրամիության (20%), Հնդկաստանի (26%) և այլ երկրների վրա, ինչպիսիք են Վիետնամը (46%) և Թայվանը (32%):
Ամենաբարձր մաքսատուրքերը՝ 50%-ով, սահմանվում են Լեսոտոյի և Ֆրանսիայի անդրծովյան տարածքների՝ Սեն Պիեռ և Միկելոնի վրա:
Բացի այդ, տուրքերը կվերաբերեն նախկին ԽՍՀՄ մի քանի երկրի, օրինակ՝ Ղազախստանին (27%), Մոլդովային (31%) և Ուկրաինային (10%)։
Հայաստանի նկատմամբ ևս սահմանվել է 10 % մաքսատուրք:
Ռուսաստանը ցուցակում չկա:
Բոլոր երկրների համար կկիրառվի նվազագույն բազային սակագինը՝ 10%:
Ապրիլի 3-ից ուժի մեջ կմտնի ներկրվող մեքենաների 25 տոկոսի մաքսատուրքը, իսկ մայիսի 3-ից այն կտարածվի ԱՄՆ-ից դուրս արտադրվող ավտոպահեստամասերի համար:
Երբ ուժի մեջ կմտնեն մաքսատուրքերն ու ինչպես կհաշվարկվեն
ԱՄՆ-ի մաքսատուրքը հաշվարկվում է հետևյալ կերպ. այն մաքսատուրքի կեսն է, որը տարբեր երկրներ սահմանել են ԱՄՆ-ից արտահանվող ապրանքների համար:
Ապրիլի 5-ից ուժի մեջ կմտնի նվազագույն հիմնական մաքսատուրքը՝ 10 տոկոս։ Մինչև այս ամսաթիվը նավերով բեռնված ապրանքները չեն ենթարկվի հարկման, եթե դրանք գտնվում են տարանցման վերջնական փուլում:
Մնացած սակագները ուժի մեջ կմտնեն ապրիլի 9-ից:
Չինաստանի համար մաքսատուրքերը կկազմեն 54%, քանի որ Թրամփը նախկինում 10% մաքսատուրքեր էր սահմանել Պեկինի վրա, ապա կրկնապատկել դրանք, հաստատել է Սպիտակ տան մամուլի քարտուղար Քերոլայն Լևիթը։
Ինչու են ներդրվում մաքսատուրքերը
Թրամփն ասել է, որ տասնամյակներ շարունակ Միացյալ Նահանգները «թալանվել և ենթարկվել է բռնության մոտ և հեռու ազգերի, ընկերների և թշնամիների կողմից»։
Մաքսատուրքերը ներդրվում են «տնտեսությունը վերականգնելու և խարդախությունները կանխելու համար»։
«Տարիներ շարունակ աշխատասեր ամերիկացիներին ստիպել են մի կողմ կանգնել, մինչդեռ այլ երկրները հարստացել են և հզորացել՝ մեծապես մեր հաշվին: Բայց հիմա մեր հերթն է բարգավաճելու և այդպիսով օգտագործելու տրիլիոնավոր և միլիարդավոր դոլարներ հարկերը կրճատելու և պետական պարտքը մարելու համար»,- ասել է ԱՄՆ նախագահը:
ԱՄՆ-ի և այլ երկրների միջև կա նաև ավտոմեքենաների սակագների «հրեշավոր անհավասարակշռություն», ինչը «քանդել է մեր արդյունաբերական բազան և սպառնացել մեր ազգային անվտանգությանը», — հավելել է ամերիկացի առաջնորդը։ Երբ ԱՄՆ-ը սահմանում է 2,5% մաքսատուրք, այլ երկրներ սահմանում են մինչև 70% մաքսատուրք:
Թրամփը կարծում է, որ ապրիլի 2-ը պետք է պատմության մեջ մնա որպես «ամերիկյան արդյունաբերության վերածննդի օր, այն օրը, երբ կնքվեց Ամերիկայի ճակատագիրը», և այն օրը, երբ «սկսվեց Ամերիկան նորից հարստացնելու գործընթացը»:
Արձագանք և պատասխան աշխարհից՝ Թրամփի հայտարարություններին
Այլ երկրների ղեկավարները պետք է նվազեցնեն ԱՄՆ-ի համար իրենց սահմանած մաքսատուրքերը՝ ԱՄՆ-ի սահմանած մաքսատուրքերը նվազեցնելու համար, ասել է Թրամփը:
«Բոլոր օտարերկրյա նախագահներին, վարչապետներին, թագավորներին, թագուհիներին, դեսպաններին և բոլոր մյուսներին, ովքեր շուտով կկանչեն և կխնդրեն ազատել այդ մաքսատուրքերից, ես ասում եմ՝ հանեք ձեր մաքսատուրքերը, հանեք ձեր արգելքները», — ասել է Թրամփը։
Թրամփի մաքսատուրքերը «ամբողջովին չարդարացված են», — ասել է Ավստրալիայի վարչապետ Էնթոնի Ալբանեզը (Ավստրալիան ունի 10% մաքսատուրք):
Կանադան խոստացել է պատասխանել հակաքայլերով (երկիրը նշված չէ ցուցակում)։
Բրազիլիայի կառավարությունը հայտարարել է, որ Թրամփի մաքսատուրքերը խախտում են ԱՀԿ-ի հանդեպ ԱՄՆ պարտավորությունները և կազդեն բրազիլական արտահանման վրա դեպի Միացյալ Նահանգներ: Բրազիլիայի իշխանությունները «գնահատում են բոլոր հնարավոր գործողությունները երկկողմ առևտրում փոխադարձությունն ապահովելու համար»։ Բրազիլիայի Կոնգրեսն ընդունել է օրինագիծ՝ վրեժ լուծելու այն երկրների դեմ, որոնք առևտրային արգելքներ են սահմանում բրազիլական ապրանքների նկատմամբ։
Շվեյցարիայի նախագահ Կարին Քելեր-Սուտերը X-ում գրել է, որ Դաշնային խորհուրդը (Շվեյցարիայի կառավարությունը) ի գիտություն է ընդունել Թրամփի կողմից երկրի վրա 31 տոկոս մաքսատուրքի սահմանումը և «անմիջապես կորոշի հետագա քայլերը»:
Չինաստանի առևտրի նախարարությունը ԱՄՆ-ի մաքսատուրքերը անվանել է «միակողմանի ահաբեկում», կոչ է արել չեղարկել դրանք և զգուշացրել պատասխան միջոցների մասին: Չինաստանի համար «հայելային» սակագինը կկազմի 34 տոկոս, որը կավելանա արդեն ներդրված 20 տոկոս տուրքերին։
Հարավային Կորեայի նախագահի պաշտոնակատար Հան Դեոկ Սուն արտակարգ խորհրդակցություն է հրավիրել և կառավարությանը կարգադրել ձեռնարկել բոլոր հնարավոր միջոցները Միացյալ Նահանգների կողմից սահմանված մաքսատուրքերի հետ կապված (Սեուլի համար դրանք կկազմեն 25%)՝ զգուշացնելով «համաշխարհային սակագնային պատերազմի» մոտենալու մասին։
Նա հանձնարարել է, մասնավորապես, բանակցություններ վարել Վաշինգտոնի հետ՝ նվազագույնի հասցնելու ազդեցությունը և մշակել արտակարգ աջակցության միջոցառումներ մաքսատուրքերից տուժած ընկերությունների և ոլորտների համար, ներառյալ ավտոարդյունաբերությունը:
Նոր Զելանդիայի արտաքին գործերի նախարար Ուինսթոն Փիթերսը ողջունել է երկրի քայլը դեպի նվազագույնը 10% մաքսատուրք՝ ասելով, որ դա երկրին առավելություն կտա ԱՄՆ-ի հետ առևտրի ոլորտում իր մրցակիցների նկատմամբ: Նոր Զելանդիայի առևտրի նախարար Թոդ Մաքքլեյը բացառել է պատասխան միջոցները։
