Քաղաքագետ Էդգար Առաքելյանի հետ զրուցել ենք երեկ Գյումրիում և Փարաքարում տեղի ունեցած ՏԻՄ ընտրությունների և հնարավոր ներքաղաքական զարգացումների մասին։
— Պարոն Առաքելյան, Գյումրիում ավարտվեցին ընտրությունները, բայց դրա շուրջ ծավալվող զարգացումները դեռ շարունակվում են։ Կխնդրեմ ներկայացնեք Ձեր դիտարկումները այս ընտրությունների վերաբերյալ։
— Մասնակից քաղաքական ուժեը կարծես թե ոչ մի լուրջ դիտողություն չունեն ընտրություննների հետ կապված, բայց միևնույն ժամանակ մենք գիտենք, որ մինչև ընտրությունները որոշակի ընտրակաշառքի դեպքերի հետ կապված բացահայտումներ են եղել։ Ես կարծում եմ, որ այդ ամենը պետք է մանրակրկիտ ուսումնասիրվի, հետաքննվի, և տրվեն համապատասխան գնահատականներ իրավապահ մարմինների կողմից։
— Գյումրիում ձայների հաշվարկով՝ երկրորդ տեղում Գյումրու նախկին քաղաքապետ Վարդան Ղուկասյանն է, և շեմը հաղթահարած ընդդիմադիր «Մայր Հայաստան» դաշինքը և «Իմ հզոր համայնք» կուսակցության քաղաքապետի թեկնածու Ռուբեն Մխիթարյանը հայտարարել են, որ պատրաստ են իրենց ձայնը տալ Վարդան Ղուկասյանին։ Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այն փաստին, որ այս ուժերը պատրաստ են իրենց ձայնը տալ կրիմինալ բարքերով հայտնի Վարդան Ղուկասյանին։
— Ձեր կողմից թվարկված քաղաքական ուժերը կամ անձինք մեծ առումով գաղափարակից ուժեր են, և այստեղ զարմանալու բան չկար, որ այդ ուժերը կարող են հայտարարել իրենց ձայները Վարդան Ղուկասյանին տրամադրելու մասին, որպեսզի նա դառնա քաղաքապետ. դա սպասելի էր։ Այնպես որ, իրենց համար սա որևէ բացասական կամ դրական իմիջի հետ կապված խնդիր չի առաջացնի, քանի որ այն գյումրեցիները, որոնք ընտրել են այս մարդկանց, լավ գիտակցել են, թե ում են ընտրել։ Բայց այստեղ մենք խնդիր ունենք մեր իշխանությունների հետ, ավելի շատ մեր քննադատություններն ուղղված են իշխանություններին, որոնք չկարողացան այնպես անել, որ այդ կրիմինալն այլևս չներգրավվի քաղաքական գործընթացներում, և այո, ես ինքս մեղադրում եմ իշխանություններին՝ այս բացթողման համար: Փաստացի քաղաքացիներն իշխանություններին ընտրել էին, որպեսզի վերջնականորեն մերժեին այդ նախկին անհատներին ու նրանց բարքերը, սակայն ստացվում է այնպես, որ իշխանությունները չկարողացան մաքրել քաղաքական դաշտը կրիմինալ տարրերից, և այսօր այդ կրիմինալ տարրերը փաստացի, գոնե Հայաստանի 2-րդ քաղաքի մակարդակով, շանս ունեն իշխանության գալու, և Գյումրին իրենց համար կարող է լինել մի ցատկահարթակ՝ այդ հաջողությունն ամբողջ Հայաստանում պրոյեկտելու համար։ Կարծում եմ՝ Գյումրին պետք է նաև սթափեցնող լինի իշխանությունների համար, որոնք նաև պետք է հստակ քայլերի դիմեն՝ քաղաքական դաշտը վերջնականապես ազատագրելու համար։ Այլապես 2026 թվականին մենք կունենանք նույն պատկերը՝ արդեն համապետական մակարդակում։
— Քարոզարշավի ողջ ընթացքում Վարդան Ղուկասյանի ու Կարեն Սիմոնյանի խոսույթում անընդհատ նկատվում էին ՀՀ ինքնիշխանությունը կասկածի տակ դնող թեզեր, մեսիջներ էին հնչում ուղղված Կրեմլին։ Կարո՞ղ ենք ասել, որ ընտրության արդյունքներով ոչ թե ավարտվում է ինչ-որ բան, այլ բացվում է նոր փուլ։
— Մենք դրա մասին բազմիցս հայտարարել ենք, որ Հայաստանում կան ուժեր, ովքեր կասկածի տակ են դնում ՀՀ ինքնիշխանությունը: Նրանք կրեմլյան պրոքսիուժերն են, որոնք պատրաստ են Հայաստանում և միջանցք տալ, և Հայաստանը մտցնել Ռուսաստան-Բելառուս միութենական պետության կազմի մեջ։ Այսինքն՝ մենք նույնիսկ տեսանք, որ բացահայտվեց կոնկրետ կուսակցության ներքին շրջանառության փաստաթուղթ, որում ասվում է, որ ինքնիշխանության մակարդակը պետք է որոշակի իջեցնել։ Սա կարծում եմ՝ անակնկալ չէ որևէ մեկի համար, նաև անակնկալ չէ իշխանությունների համար և ուղիղ ազգային անվտանգությանն ուղղված սպառնալիք է։ Եվ այո, սա իշխանությունների բացթողումն է, որ ոչ միայն կրիմինալ, այլև ապապետական, հակաանկախական այս ուժերը զբաղվում են քաղաքականությամբ։ Մենք հղում ենք անում ժողովրդավարությանը, որ մենք չենք խանգարում, մարդիկ իրենց ձայնն ու քվեն տալիս են, բայց, օրինակ, ԵՄ անդամ Ռումինիան նման հակապետական գործչին արգելեց մասնակցել նախագահական ընտրություններին, քանի որ նա հանդիսանում էր ռուսամետ, պրոքսիուժ, որն այլ նպատակներ ուներ, որոնք ուղղված էին թե Ռումինիայի ժողովրդավարության, թե ԵՄ միասնության դեմ։ Բայց Հայաստանում, չգիտես ինչու, մեր իշխանությունները փորձում են ցույց տալ, որ իրենք ավելի դեմոկրատական են, քան դեմոկրատական ԵՄ-ում, և հնարավորություն են տվել այս կրիմինալ անձանց, ՀՀ պետականության դեմ հանդես եկող անձանց մասնակցել քաղաքական գործընթացներին և այդ քաղաքական գործընթացներում գրանցել հաջողություններ ու հավակնել իշխանության։
— Քոչարյան- Սարգսյան հակամարտությունը վերջին ժամանակներում սրվել էր, հնարավո՞ր է այդ հակասությունները մի կողմ դրվեն, և Մարտուն Գրիգորյանը ևս միանա Վարդան Ղուկասյանին, ինչպես դա արեցին «Իմ հզոր համայնք» կուսակցությունը և «Մայր Հայաստան» դաշինքը։
— Ես նշեցի, որ իրենք նույն քաղաքական դավանանքն ունեցող մարդիկ են, և հետևաբար ես համոզմունք ունեմ, որ, այո, Մարտուն Գրիգորյանը կարող է միանալ իրենց, և իրենք կազմեն իշխանություն Գյումրիում՝ Հայաստանի երկրորդ քաղաքում, ինչը բացասական երևույթ է, քանի որ հեղափոխությունից հետո առաջին անգամ մենք տեսնում ենք, որ այդ նախկին իշխանությունները փաստացի վերարտադրվում են Հայաստանի երկրորդ քաղաքում։ Մենք պետք է հասկանանք, որ ժողովրդավարությունը նույնպես պաշտպանության կարիք ունի և չպետք է թույլ տանք, որպեսզի կրիմինալ, հակաժողովրդավարական, հակապետական ուժերը օգտագործեն ժողովրդավարական գործիքները, գան իշխանության և վերացնեն նույն այդ ժողովրդավարությունը, ինքնիշխանությունն ու պետականությունը։
— Ներքաղաքական ի՞նչ զարգացումների ականատես կլինենք։
— Ես կարծում եմ, որ այս գործընթացը Գյումրիում և Փարաքարում որոշակի թևեր կտա և կոգևորի այդ շրջանակներին, նրանք եղանակները բացվելուն զուգահեռ արդեն փողոցային գործընթացներ կգեներացնեն։ Մենք օրեր առաջ տեսանք արցախցիների հավաքը, դա էլ, ես կարծում եմ, քաղաքական ենթատեքստ ուներ, և այսպես տարբեր ուղղություններով նրանք կփորձեն մոբիլիզացնել ուժերը և ավելի ակտիվ փողոցային գործընթացներ տանել, որը կարծում եմ՝ մինչև 2026 թիվը կզարգացնեն և 2026 թվին կգնան խորհրդարանական ընտրությունների այն սցենարով, ինչը տեղի ունեցավ Գյումրիում, իհարկե, եթե իշխանությունները, ինչպես ասում են՝ ուղտի ականջում քնեն և որևէ կոնկրետ քայլեր չձեռնարկեն։ Այս մարդկանց մուտքը քաղաքական դաշտ պետք է արգելվի, դրա բոլոր հնարավորություններն ու առիթները կան։ Այսօր հենց Ֆրանսիայում մենք տեսանք, թե ինչպես դատարանը որոշում կայացրեց կոռուպցիոն հանգամանքների շրջանակներում, և Մարի լը Պենին, որը ներկայացնում է Ֆրանսիայում մեծությամբ երկրորդ քաղաքական ուժը, հինգ տարով արգելվեց մասնակցել քաղաքական գործընթացներին, մասնակցել ընտրություններին, զբաղեցնել պետական պաշտոններ։ Սա ևս մեկ օրինակ է ամենաժողովրդավարական երկրների, թե ինչպես է հնարավոր նման մարդկանց դուրս թողնել քաղաքական գործընթացից: Համոզված եմ՝ եթե մեր իշխանությունները չգնան նման քայլերի, առաջիկայում ես չեմ բացառում, որ այդ շրջանակներն արդեն համապետական մակարդակում գան իշխանության, իսկ այդտեղ այլևս նախկիններին մեղադրելու առիթ չկա, այդտեղ մեղադրանքի սլաքն ուղղվում է հենց ՀՀ իշխանություններին։
